امیدون سنڌي بلاگر ٽيمپليٽ ڊائونلوڊ ڪرڻ لاءِ هتي ڪلڪ ڪريو!


Sunday 11 February 2024

رات اسان کان پيارا وڇڙيا

 رات اسان کان پيارا وڇڙيا

چانڊوڪين کان چارا وڇڙا

سانوڻ ڪهڙي ڪارڻ ايندين

 دل وارن کان دل وارا وڇڙيا😭


انسان ڇا آهي اسان اڃا ان ڳجهارت کي ڳولي ناهيون سگهيا، ڪنهنجي هستي ڪيتري عظيم ۽ اُتم آهي، اهو به پرکي ناهيون سگهيا، ڪو اسان منجھ ساڻ هوندي به ڪيترو پري رهي ٿو ان جو به حساب ناهي رکيو، ڪير ڪيترو ويجهو رهي ٿو ڪڏهن ان کي سمجهڻ جي گهرج محسوس ناهي ڪئي، اسان پنهنجي هستيءَ ۾ ايترو ته مگن ۽ مست هجون ٿا ته ڪڏهن ڪنهن کي سمجهڻ جي ضرورت به ناهيون سمجهندا.. بس ساهه آهي ته ويساهه به آهي ته مان آهيان ۽ مان ئي آهيان، اوسي پاسي ڪڏهن نهارڻ به ناهيون چاهيندا، پر اسين انسان آهيون رشتا ناتا، دوستيون اسان جي وجود جو ضامن آهن، انيڪ جذبا، لاڳاپا، قائم رکڻ زندگيءَ جي تسڪين به آهن پر پوءِ به ڪٿي نه ڪٿي اسان هر هڪ، ننڍڙي انا پرستي ضرور رکون ٿا، جنهن انا پرستيءَ ۾ اسان اهو وقت، اهو احساس، اهي ناتا، اهي واعدا، اهي جذبات جيڪي هڪٻئي سان رکڻ گهرجن، ڪٿي نه ڪٿي انهن کان اسين لنوائي ضرور ويندا آهيون، پر اهو سڀ ڪجھ اسين ناهيون چاهيندا، پر  جهڙي ريت ريل جي سفر ڪرڻ جيان وڻ، ٽڻ، پٿر، پهاڙ، ننڍڙا جھوپڙا، ٻنيون ٻارا، ڳوٺڙا پٺتي ڊوڙندي نظر ايندا آهن ۽ اسين انهن پٺتي رهجي ويندڙ نظارن جو مزو وٺندي منزل طرف جهاڳيندا رهندا آهيون،

تهڙي ريت زندگيءَ جي جهاڳ جهاڳان ۾ پٺتي گذريل ، پل، ساعتون، دوستيون، ناتا، تعلق، ڳانڍاپا پوئتي ڇڏيندي اڳتي وڌڻ جي جدوجهد ۾ مشغول ٿي ويندا آهيون ۽ ان مشغوليت ۾ اسان گهڻو ڪجھ وڃائي ويٺا هوندا آهيون ۽ اسين سمجهندا آهيون پاڻ ڪاميابي طرف گامزن آهيون ۽ بس اجهو پاڻ سڀني کي پٺتي ڇڏي اڳتي گهڻو اڳتي نڪري آيا آهيون ۽ هاڻ بس زندگيءَ جو لُطف ماڻيندا سين... پر سچ ته احساس تڏهن ٿيندو آهي جڏهن ڪو قيمتي رشتو پاڻ کان هميشه لاءِ جدا ٿي ويندو آهي ۽ ان جي سچي پُچي ڪيتري اهميت ۽ قدر آهي اهو ان جي وڇڙي وڃڻ کانپوءِ ئي ٿيندو آهي پر پوءِ وقت گذري چڪو هوندو آهي ۽ اهو حسين منظر جيڪو اسين ريل جي سفر دوران پوئتي ويندي ڏٺو ۽ اسان جي ريل گهڻو اڳتي نڪري وئي هاڻ ان منظر کي ڏسي نٿو سگهجي ته هڪ ڏک ۽ اندر جو اُڌما کائيندڙ احساس روح کي جهنجهوڙي وجهندو آهي ۽ هڪ افسوس ۽ صد افسوس وارو ماتم اندر ۾ مانڌاڻ مچائي وجهندو آهي، پر ڪجھ به ناهي ورندو، نه سفر پوئتي ڪري سگهبو نه اهو گذري ويل منظر ڏسي سگهبو... لفظ ساٿ نٿا ڏين ڇا لکجي، پنهنجي ڪنهن پرين پياري جي وڇوڙي تي، سچ ته اسان جو اندر ناهي چا هيندو ته ڪنهن کان پري ٿجي، پنهنجو وري به پنهنجو ئي ٿيندو آهي، جيئري لکين اختلاف، انائون، ڀوڳ، مزاقون ڪجن پر سچ ته ڪنهن به هڪ جو وڇوڙو جيءُ کي جهوري وجهندو آهي،.. جئين اڄ اسان جو پنهنجو، عزيز اوچتو وڇڙي ويو، ان منظر جيان جئين اسين پئي سمجهيو ته هي وڻندڙ نظارو آهي، پاڻ سفر تي اڳتي وڌي رهيا آهيون، خير آهي وري ڏسي وٺبو، وري ملي وٺبو، جيڪا آٿت ۽ هڪ اُتساهه هوندو آهي ته وري ملبو، وري ڪچهريون ڪبيون، پر سچ ته اها ئي اسان جي ڀُل ٿيندي آهي ۽ وقت تيز ريل جيان منزل طرف ڊوڙندو رهندو آهي ۽ اسين وقت نه هجڻ جو بهانو ڪري قيمتي رشتن کان معذرت ڪندا رهندا آھيون ته ٻئي ڀيري ملبو، پر سچ ته اهو ٻيو ڀيرو ناهي ملي سگهندو... مان تمام گهڻو ياد ٿو ڪيان اڄ پنهنجي مامي ، سرائي غلام سرور کي جيڪو پنهنجي طبعيت ۾ مست مولائي هيو، ۽ هن جو هڪ پنهنجو انداز هيو، پر سچ ته هو مست قلندر مثل انسان هيو پر اسين پاڻ کي ڏاهپ جي ان منزلن تي سمجهندي هن جي انداز بيان کي نظر انداز ڪري وڏي بيوقوفي جو عظيم مظاهرو ڪري ويهندا هئاسين پر سچ ته اصل ۾ هوُ پاڻ بهترين ۽، بي ضرر، انسان هيو، جنهن پنهنجي اندر جا سمورا درد، ڏک، پيڙائون ڪنهن اڳيان بيان نه ڪيون، اڪيلي سر، عظيم سختيون سهندو رهيو جيڪي سختيون چڱن ڀلن کي ڀڃي ڀورا ڪري وجهن، پر هي شخص پنهنجي والد سڳورو شهيد نانا غلام عمر (پولیس آفيسر) جي وڇڙي وڃڻ کانپوء سموري ڀينرن ۽ ڀائرن لاءِ ڇپر ڇانو بڻجي انهن جا ڏک پنهنجي اندر سموئي خوشحال زندگي ڏيندو رهيو، پاڻ اُس ۾ جلندو رهيو پر گهر ڀاتين کي اندر جي آڙاهه جو تاءُ به لڳڻ نه ڏنائين، سوچيائين ته ٻه ننڍڙا پائر آهن، سهارو بڻجندا، ملڪ ميڙي وٺندا سين سڀ ڏک ڏور ٿي ويندا، پر ڪهڙي خبر ڦوھ جواني ۾، سهڻي ستابي نوجوان ڀاءُ کي ظالم شهيد ڪري وجهندا.. بي ڏوهي، بي گناھ سندس جو سهارو ۽ طاقتور بازو، ڪپيو ويو، هن کان ڀاءُ جو سهارو ڇڄي ويو، پر صبر جي انتها اها ته دشمنن جي خبر هوندي به هڪ آهه به نه نڪتي، هلندو رهيو، منزل طرف پنهنجي مستاني طبعيت سان، پر ڪهڙي خبر حياتيءَ به ساٿ ڇڏي ويندي ۽، ٻڍڙي ماءُ، ٻارڙا ۽ سندس جي  ونيء هميشہ هميشه لاءِ اهو گهاءُ سيني ۾ سانڍي باقي رهيل زندگي هن کان بنا گهاريندا، انسان ان جڳھ تي پهچي بيوس ۽ لاچار بڻجي پوي ٿو، جتان ساهه جي تند ڇڄي پوي ٿي.. ۽ سڀ دڳ بند ٿيندي نظر ايندا آهن پر زندگي آهي سلسلو نه کُٽندڙ آهي، گول دائري جيان پئي ٿي هلي.. پئي ٿي هلي... ، ۽ زندگيءَ به پٺتي رهجي ويل منظر جيان هڪ ڏينهن ساٿ ڇڏي ٿي وڃي ۽ پر هڪ سفر وري به جاري ۽ ساري رهي ٿو، پر ان سفر ۾ پاڻ ناهيون رهندا،..




د

عا ٿا ڪيون ته رب ڪريم، مامي غلام سرور کي جنت الفردوس ۾ جايون عطا فرمائي ۽ منهنجا اهي تمام ويجهڙا پرين پيارا جيڪي اڄ اسان ۾ ساڻ ناهن اهي سڀ ياد پئجي ويا جن جي وڃڻ جي عمر ڪون هُئي پر هاء ڙي موت مُئا تون اڻ مندائتو آئين... انهن سڀني جي مغفرت لاء پڻ دعا ٿا ڪيون آمين😭🙏

@followers @highlight 

منظور ڪلهوڙو.... 🙏🤲

مڪمل تحرير ۽ تبصره>>

Friday 26 January 2024

اڌوري ڪهاڻي جو ٽڪرو

ھي ھڪ اھڙي انسان جي ڪھاڻي آھي جيڪو پنھنجي گھر توڙي ڳوٺ ۾ پسند نھ ڪيو ويندو ھيو، پر ڪنھن دوست ٻڌايس تہ مان تنھنجو نالو ڪنھنجي ھٿن تي مينديء سان لکيل ڏٺم. يقين نٿي ڪري سگھيو تہ ڪو ھن جھڙي ڪاري ڪوجھي کي بہ ايتري اھميت ڏئي سگھي ٿو. ڪھاڻي جا تہ انيڪ رنگ آھن پر ھڪ پل اوھان جي نظر ڪجي ٿي...

سانول_ ڪينجھر ! مان پنھنجي زندگي ۽ تنھنجي پيار کي ڪوڏر جي پھرين لپي کان ويندي مائوس جي ڊبل ڪلڪ تائين پرکيو آھي. ڇا تون ڄاڻين ٿي جڏھن مان اڻڄاڻائي واري زندگي گھاري رھيو ھيس تہ تنھنجي ئي پيار جي حسِين ڇُھاءُ مون کي اُتساھ بخشيو ھو ۽ تنھنجي ئي حاصلات لاءِ ڳوٺ جون سانت گھٽيون، ٻنيون ٻارا ،اوطاقن جون ڪچھريون ڇڏي، شور ۽ غُل واري شھر ۾ ھليو آيس ۽ جاکوڙ ڪئي تہ تون ملندينءَ ۽ منھنجي جاکوڙ سجائي ٿيندي پر ائين نہ ٿي سگھيو. مون ٻني ٻارن ۾ گپ چِڪ ۾ ھارپو ڪرڻ کان ويندي ڪمپيوٽر جي پروگرامر ٿيڻ تائين جي سفر کي تُنھنجي ئي حاصلات لاءِ ارپيم، پر تون اڄ بہ مون لاءِ سمنڊ جي ڇوليءَ مثل آھين جيڪا ڪناري کي ڇُھي تہ سگھي ٿي پر ڪناري ۾ سموئجي نٿي سگھي.. (يا ...تون مون لاءِ اڄ بہ درياءُ جي ٻئين ڪنڌي مثل رھجي وئينءَ....(لُڙڪ تري آيا)

ڪينجھر_..سانول يقينن اسان پنھنجي پاڻ کي سمجھڻ لاءِ لفظن جا محتاج ناھيون. تنھنجي اندر جي سندرتا انھن ھڙني لفظن کان اُتم آھي ۽ مون ان ئي سندرتا کي تنھن ويل ئي محسوس ڪيو ھو جنھن ويل توکي ڇڙواڳ ٻارن جيان بي فڪري واري دنيا ۾ مست ڏٺو ھيم ۽ نہ تون ڪنھن کي ڀائيندو ھُئين نہ ئي لوڪ توکي ، پر مون تنھنجي اندر جي من مُھڻي انسان جو پنھنجي روح اندر اولڙو اوتجندي ڏٺو ۽ منھنجو جيءُ جرڪي پيو ھو.. ياد ٿئي ان جو اظھار پھريون ڀيرو تنھنجو نالو پنھنجي ھٿن تي مينديءَ سان چٽي ڪيو ھيم ۽ تنھنجي نالي مينديءَ جي خوشبوءِ سان سموئجي منھنجي سموري وجود کي کستوريءَ جيان واسي ڇڏيو.

سانول_ پر سچ تہ تنھنجي ان ئي ڪوملتا واري احساس مون کي محبت جي اونھائي ۾ ڌڪي ڇڏيو ۽ ان جي سندرتا کي مون اڳ ڪڏھن ڀائنيو ئي نہ ھو ۽ تنھنجي پيار جو حسين ڇُھاءُ مونکي جذبن ۽ لاڳاپن جي اُتم درجي تي کڻي ويو ۽ اھو حقيقي احساس ايڏو تہ  وڻندڙ ۽ اونھو ٿيندو ٿي پئي ويو جو ان جو ڪوانت نظر ئي نٿو اچي...۽ اتان موٽڻ مھڻو ٿي لڳو....

ڪينجھر_  نہ منھنجا سانورا! مون کي تہ سچ ۾ تو ئي پيار جي حقيقي معنيٰ سيکاري آھي. تنھنجي موجودگي ، منھنجي زندگيءَ کي سڪون ارپيو آھي ۽ مون تنھنجي ڪارڻ ئي پيار کي وڌيڪ پرکي سگھي آھيان. ۽ مان ڌڻي در ڪنڌ نمائي عاجزي بجا آڻيان ٿي تہ تو جھڙي اڇي ۽ اُجري من رکندڙ انسان کي پنھنجي اندر جو بادشاھ چونڊيو آھي ۽ ان ئي اُجري من منھنجي چاھتن کي سوجھرو ڏنو۽ تنھن پل کان مان ٻانھي بڻجي تنھنجي ڀر ۾ ويھڻ لاءِ سڪندي رھي آھيان.

سانول_ ھا ڪينجھر ! اھو سچ آھي تہ تو ايڏو اُتم درجو ڏنو آھي ۽ اھا اسان جي دلين جي خاموش ٻولي آھي، جا ٻولي ڪنھن آواز جي محتاج ناھي ۽ تنھنجي لفظن جي اظھار کانسواءِ مون تُنھنجي سِڪ ۽سونھن جي سُرور کي ڪنھن آٿت مليل ٻار جي ماٺي من مثل اوتجندي محسوس ڪيو آھي. پر مان بادشاھ نہ تون ڪنھن ڪاڪ محل جي مومل آھين جا اوچين اوچين ڪوٽن منجھ رھين ٿي ۽ مان انھن ڪوٽن کي اُڪرڻ لاءِ اڄ بہ رُڃ وستين ۾ جھاڳندو رھان ٿو. خبر ناھ   ڪيستائين....

ڪينجھر_  پر مون تنھنجي من جي اڻڄاتل دنيا ۾ ھڪ اھڙو پيار پاتو جيڪو سرحدن جي قانون کان ڪونھين ڏور رھيو آھي، جنھن پيار جي وجود مون کي زندگيءَ جي سڀ کان سُندر ۽ لاحد دنيا ڳولڻ ۾ سھڪار ڪئي ۽ تنھنجي ساٿ مون لاءِ ان دنيا جي حقيقتن کي وائکو ڪيو ۽ جيڪر ان دنيا جو اولڙو ھن فاني دنيا تي پئجي وڃي تہ ھوند زندگيءَ کي جوت ۽ جلا ملي پوي ۽ مان امر ٿي پوان.

سانول_ نہ ڪينجھر! ايڏي عظمت ناھي منھنجي پيار جي. پر ھا مان ان ڳالھ تي يقين رکان ٿو تہ ـ محبت زندگيءَ جو بنيادي مادو آھي.. ساھ... ساٿ ۽ دل جي گھرج آھي. ڇا ڪاڻ تہ اھا ئي پيار جي طاقت آھي جيڪا اسان کي جاندار بڻائي ٿي. اھو ئي ساز آھي جيڪو دل جي ھر ڌڙڪڻ کي بامعنيٰ ۽ ساھ جي تند کي تپايون پئي اچي. ۽ تنھنجي منھنجي پيار جو اھو ئي ھڪ اڻ لڀ حصو رھيو آھي جيڪو تون ۽ مان آھيون.

ڪينجھر_ پر سانول! حقيقت ۾ محبت جي اونھائي سڀ کان وڌ اُونھي تڏھن محسوس ٿيندي آھي جڏھن اھا زندگيءَ کان ڏکيا سوال پُڇي ٿي ۽ ھڪ دلفريب ياد ڏياريندي رھي ٿي تہ اسان جو ساٿ ڪيڏو قيمتي ۽ نفيس آھي . ۽ پڻ ھڪ ڌڙڪو رھي ٿو تہ ڪٿي اڻڄاتل ۽ اوپرو ڇھاءُ ان جذبي کي ڀڃي ڀورا ڀورا ڪري وکيري نہ وجھي.

سانول_ پر ڪينجھر اسان جي محبت عام لفظ کان مٿاھين آھي. اھا زندگيءَ جي رونقن ۽ چاشنين جي لذتن کان پري ھڪ اُتم درجو رکي ٿي ۽ اھو شاندار تعلق آھي جيڪو جذبن ، احساسن جي عظيم پناھ گاھ جوڙي ڇڏي ٿو ۽ محبوب جي ٻانھُن توڙي ساھ جي گرمائش سان جُڙجي محبتن جي ميلاپ کي جيئندان بخشي پڻ ٿو.

ڪينجھر_ سائين تون تہ سچي پُچي عشق جي منزلت جي ان درجي تي وڃي رسيو آھين جو دل ٿي گُھري تہ پنھنجي وجود کي وساري ھميشہ لاءِ تو ۾ سمائجي وڃان ۽ پڻ تنھنجي گولي ۽ غلام بڻجي سموري حياتي تنھنجي پيرن ڀر ويھي تنھنجي عشق جي آڙاھ منجھان پنھنجي وجود کي تاپيندي رھان ۽ امر ٿي وڃان.

سانول_ نہ ڪينجھر ، سچ اھو آھي تہ... تون ئي تہ... مان... بڻجي ويو آھيان...منھنجو اندر ، منھنجو وجود ..منھنجو ناھي رھيو..ھي جو ڪجھ بہ مون ۾... پسين ٿي اھو تون ئي تہ آھين...مان تہ بذات خود ھڪ ڪاري حبشي غلام جيان ٿو ڀانئيان پاڻ کي. جيڪو ملڪان مُلڪ وڪامجي تنھنجي دل جي دنيا تائين اچي پھتو آھي ۽ جنھن کي تو پارس ھڻي انمول ڪري وڌو آھي جو مان پاڻ پنھنجي ان سندرتا سان ساڙ ڪرڻ لڳو آھيان......

 

 

 

 

مڪمل تحرير ۽ تبصره>>

Saturday 16 December 2023

سائين عنايت کٽياڻ سان ملاقات بابت

ن

زندگيءَ جي ڀڄ ڊُڪ ۾، اهڙا پل به ايندا آهن، جيڪي ڏاڍا اهميت جوڳا ٿيندا آهن، تنهن ڪري اڄ سوچيون سين تاريخ جي ورقن کي اٿلائجي ۽ مون سوچيو ته تاريخ سان ئي ملاقات ڪجي، محترم عرض محمد ڪلهوڙو  کي ساڻ ڪري پنهنجي پرين پياري ۽ محسن دوست، همدرد، هم خيال محترم سائين عنايت کٽياڻ سان ملڻ جو شرف حاصل ڪرڻ ۽ سندس جي خير عافيت دريافت ڪرڻ نڪري پيا سين. 

ٻن سالن کان پوء بهترين ۽ محسن انسان سان ملڻ، بلاشڪ منهنجي لاءِ هڪ اعزاز کان گهٽ ناهي. جيئن ئي ڪچهري جو سلسلو جڙي پيو، تيئن اسان يادن جي ورقن ۾ سموئجي ويا سين، سندن جو ھڪ پراڻو سفر، جيڪو ادب، تاريخ ۽ سياست جي دائرن تي پکڙيل رهيو آهي ۽ اڃا به پاڻ ان ئي سفر تي گامزن آهن، ان شخصيت سان ادب بابت سٺي ڪچهري پڻ ٿي ،۽ اسان پنهنجن پسنديده ڪتابن، ليکڪن بابت لفطن جي ڏي وٺ پڻ ڪئي سين ۽ انهن ڪردارن جي ڪهاڻين کي ياد ڪيو سين جيڪي اسان جي مطالعي اندر رهيا، اهي ناول يا ڪهاڻيون پراڻن دوستن وانگر محسوس ڪيون سين جيڪي وسرڻ جوڳا ناهن هوندا، هر هڪ ڳالهڙي، يادن، محبتن، سهپ، ڏاهپ بابت رهي. 


تاريخ، تحقيق مطالعو ۽ سير سپاٽو، بحث جو مرڪز بڻجي ويو. اسان هاڻوڪين تبديلين ۽ ماڻهن جي روين تي پڻ حيران ٿي ويا سين ۽ مطلب پرست، موقعي پرستن بابت پنهنجا ويچار پڻ ونڊيا سين. اسان جا نظريا، انسان ذات جي ت

ترقيءَ ۽ سڌارن جي رنگن سان رنگين رهيا آهن جن نظرين ۽ خيالن جي ڏي وٺ اسان جي ڪچهري جي رومانس ۾ ٻيڻو واڌارو ڪيو،

سياست، اڳواڻ، رهبر، سچا، پڪا، پُختا ۽ ارڏا انسان ۽ شخصيتون پڻ اسان جي ڪچهري جو حصو بڻيل رهيا. 


جيئن ئي اسان الوداع ڪيو، اسان جي کلڻ جي گونج برقرار رهي، پر اکين ۾ آلاڻ پڻ محسوس ڪئي سين۽ ٿورڙي اُٻاڻڪي ۽ اداسي پڻ ڇائنجي وئي ته عمر پنهنجي تيز رفتار گهوڙي تي سوار آهي خبر ناهي وري ڪڏهن ملاقاتون ٿينديون پر ان اميد تي موڪلايو سين ته ڪٿي ملبو، ڪٿي وقت گزاربو ۽ يادون جيڪي اسان پٺتي ڇڏي آيا آهيون تن کي سهيڙي زندگي کي جهاڳڻ جو ڪم جاري رکبو. ٻن سالن کان پوءِ جي ملاقات صرف هڪ ملاقات نه هئي. اها هڪ حقيقت هئي ته ڪجهه دوستي لازوال هوندي آهي، وقت ۽ جڳهه جي پابندين کان پري ٿيندي آهي، جيڪا دوستي لالچ، لوڀ،، ٺڳي کان ڪوهين ڏور صرف، احترام، محبت جي جذبي تي قائم هوندي آهي . هن ملاقات هڪ اتساهه ڏنو ته اي زندگي تون ڪيڏي به ٺڳي ڪر، ڪيڏو به ڌوڏي ڇڏ، پر تنھنجيون چالاڪيون ارڏي انسان کي لوڏي ۽ نمائي نٿيون سگهن،

محترم عنايت کٽياڻ صاحب  سان ملاقات اهڙي ملاقات هُئي ڄڻ هڪ صدي جي انسان سان ملاقات هُئي، ۽ ان صدي جي انسان ۾ ڪيئي صدين جي تاريخ سموئيل هجي جيڪا تاريخ مون جهڙو ماڻهو بيان ڪرڻ، لکڻ جي سگهه نٿو رکي، سائين جن پنهنجي تحقيقي ٻن ڪتابن جو تحفو پڻ عطا ڪيو جيڪي يقينن منهنجي گهر جي لائبريري کي سونهن بخشيندا ۽ منهنجي مطالعي ۾ واڌاري جو سبب بڻجندا..ﷲ پاڪ محترم سائين عنايت کٽياڻ صاحب کي صحت عطا فرمائي ۽ اهڙي ريت ادب، سياست ۽ تاريخ سان جُڙيل رهن ته جئين مون جهڙا اٻوجھ ڪجھ فيض وٺي پنهنجي عقل ۽ فهم کي جلا بخشي سگهن، تحفي ۾ مليل سندس جا ڪتاب.. 

سکر تاريخ جو گلدستو

سنڌ سڀيتا ڀاڱو ٻيو





..

مڪمل تحرير ۽ تبصره>>

Sunday 5 November 2023

سنڌي ٻوليءَ جا پس منظر تي مشتمل پهاڪا

 سنڌي ٻوليءَ جا پس منظر تي مشتمل پهاڪا

سليم هنگورجو جي پوسٽ تان

01.اهڙي ڪندو سانءِ جھڙي ٻُرڙي ڪئي ٻارن سان.

چيو وڃي ٿو ته ٻرڙن جي هڪ ڳوٺ ۾ ٻارن سان اها جٺ ٿي. صبح جو ڳوٺ جون عورتون پنهنجن مردن سان ٻني ٻاري تي وڃڻ کان اڳ پنهنجا ڪجهه ٻارڙا گھر جي جھوني مڙس جي حوالي ڪري ويون ته سندن خيال رکي. ڪجهه دير کانپوءِ ٻارن اچي گوڙ مچايو. جھونو مڙس جيڪو حُقو ٽيڪيون ويٺو هو تنهن کي انهيءَ گوڙ ۽ شور پريشان ڪري رکيو، سو ڇا ڪيائين جو گھر جي وڏي گنديءَ جو ڍڪ کولي هڪ هڪ ڪري ٻارن کي کڻي انهيءَ ۾ ڦٽو ڪيائين ۽ گنديءَ جو ڍڪ بند ڪري ڇڏيائين.

عورتون جڏهن ٻنيءَ تان موٽيون ۽ پنهنجا ٻار سنڀاليائون ته جھوني چين اهي گنديءَ ۾ پيا اٿَو منهنجو ته مغز ئي چٽي ويا هئا. آخر ٻارن کي نيم بيهوشيءَ جي حالت ۾ ٻاهر ڪڍيو ويو اتان اها چوڻي عام ٿي وئي.

ان حوالي سان هڪ ٻي روايت اها به آهي ته ٻرڙا ۽ ٻارا ٻئي ذاتيون آهن جن جو ڪنهن دور ۾ اٽڪاءُ ٿي پيو ۽ آخر جھيڙو گھڻو مچي ويو ۽ ان ۾ ٻرڙن ٻارن کي حيرتناڪ شڪست ڏني.


02.جتي لوڀي هجن اتي ٺوڳي بک نه مرن.

لوڀي ۽ ٺوڳي يعنى لالچي ۽ ٺڳ اسانجي معاشري جا ٻه ڪردارا آهن. چون ٿا ته هڪ پاڙي ۾ هڪ ماڻهوءَ پاڙيسريءَ جو وڃي در کڙڪايو. گھر مالڪُ ٻاهر اچي ڏسي ته پاڙي جو ماڻهو بيٺو آهي، کانئس پڇيائين ته ادا ڪيئن تڪليف ڪئي اٿوَ؟ هن وراڻيو: ”ڀائو! اسان وٽ اوچتو مهمان اچي نڪتا آهن چانورن رڌڻ لاءِ اسانجي گھر ۾ وڏو ديڳڙو ڪونهي ڀلائي ڪري ديڳڙو ڏيو سڀاڻي ئي واپس ڪري ويندس. گھر مالڪ پاڙي جو لحاظ رکي گھر ۾ پيل وڏو ديڳڙو کڻي کيس ڏنو. پاڙيسري ٿورا مڃيندو ديڳڙو کڻي راهي ٿيو.

واعدي مطابق ٻئي ڏينهن شام جو ديڳڙو واپس ڪرڻ آيو گھر مالڪ ديڳڙو وٺي ڏٺو ته ان ۾ اندر هڪ ٻيو ننڍو ديڳڙو پيل هو. هن حيرت وچان پاڙيسري کي چيو ادا! ڀُل ۾ پنهنجي گھر جو ديڳڙو به هن ۾ وجھي آيو آهين ڇا؟ هي پنهنجو واپس کڻي وڃ. پاڙيسري جيڪو اصل ۾ ٺڳ هو تنهن نماڻو منهن ٺاهي وراڻيو نه ادا نه هي اسانجو ديڳڙو نه آهي اهو ننڍو ديڳڙو ته تنهنجي وڏي ديڳڙي صبح اسانوٽ ڄڻيو آهي. سو اها تنهنجي امانت آهي. گھر مالڪ خوشي خوشي ٻئي ديڳڙا کڻي گھر ويو.

ڪجهه ڏينهن بعد وري ساڳيو پاڙيسري وٽس آيو ۽ ساڳيو سبب بيان ڪري گھر مالڪ کان پهرئين کان به وڏو ديڳڙو وٺي ويو. گھر مالڪ لالچي هو تنهن سوچيو ته اڳئين ڀيري اسانجو ديڳڙو ويامي آيو هو ۽ هڪ جي بجاءِ ٻه ديڳڙا مليا هئا. هن ڀيري کيس اڃا وڏو ديڳڙو ڏيانس جيئن اهو به ويامي پاڻ سان ٻيا ديڳڙا کڻي اچي.

ڪافي ڏينهن گذري ويا پر ديڳڙو واپس ڪونه ٿيو سو گھر مالڪ وڃي ان ٺڳ جو در کڙڪايو ٺڳ ٻاهر نڪتو. هن کانئس ديڳڙي واپس نه ٿيڻ جي شڪايت ڪئي. ٺڳ روئڻهارڪو مُنهن ڪري چيو: ڀائو! معاف ڪجانءِ ڏاڍي ڏک جي خبر آهي تنهنجو ديڳڙو ته ٻئي ڏينهن تي ئي گذاري ويو.

گھر مالڪ ڪاوڙ مان چيو بيوقوف ديڳڙو به ڪڏهن مُئو آهي!؟ ٺڳ وراڻيو ڀائو! ديڳڙا جي مرندا ناهن ته پوءِ ڀلا ويامندا به آهن ڇا!؟


03.جيڪي ڪُلهو ڏيندا، سي توڙ به پهچائيندا.

هڪڙو ڳوٺاڻو پوئين عصر پنهنجي بيمار گھر واريءَ کي بيل گاڏي جوٽي علاج لاءِ شهر ڏانهن روانو ٿيو. هلندي هلندي ڪنهن مهل ڳوٺاڻي کي اک لڳي وئي. اوچتو سندس گھر واريءَ جي اک کُلي وئي. ڏسي ته مار! گاڏيءَ جي پاڃاريءَ ۾ هڪ پاسي کان ڏاند ته ٻئي پاسي هڪ شخص پاڻ کي ڍُڪايون پيو هلي. دراصل زال ۽ مڙس جي ننڊ جو فائدو وٺي ٻن چورن مان هڪ ڍڳو ڪاهي روانو ٿي ويو ۽ ٻئي ان ڍڳي جي جاءِ تي پاڻ کي کڻي جوٽيو هو.

عورت آهستگيءَ سان پنهنجي مڙس کي هوشيار ڪندي چيو ميان! اٿ جو چور هڪ ڏاند ڪاهي ويو ۽ ان جي جاءِ تي ٻيو شخص ڪلهو ڏيون ٿو هلي. تنهن تي مڙسهنس آهستگيءَ سان جواب ڏنس چري! جيڪي ڪلهو ڏيندا سي توڙ به پهچائيندا.

ائين چور شهر پهچڻ تي پڪڙجي به پيو ۽ ٻيو ڏاند به کيس واپس مليو سندس زال جو علاج به ٿيو. ڏسو ته ڳوٺاڻي ڪيڏي نه عقلمندي جو مظاهرو ڪيو.


مڪمل تحرير ۽ تبصره>>

Thursday 26 October 2023

معدي جي تيزابيت

71

معدي جي تيزابيت جي علامتن ۾ بک نه لڳڻ، کائڻ کان پوءِ پيٽ ۾ ڳرجڻ يا سور جو احساس، کائڻ کان پوءِ ڦٿڪڻ، وات ۾ ٿلهو يا تلخ ذائقو، ڪڏهن ڪڏهن ٿلهي ٽارڪي يا وات ۾ درد شامل آهن 

حڪيم عادل اسماعيل
موجوده دور ۾ جسماني محنت تمام گهٽ ٿي وئي آهي، عام طور تي ماڻهو صبح کان شام تائين آفيس ۾ ڪرسي تي ويهندا آهن ۽ پنهنجو ڪم سرانجام ڏيندا آهن، عورتون بورچي خاني ۽ گهر جي صفائي جو ڪم به تمام گهٽ جسماني محنت سان ڪنديون آهن. مصالحن کي پيسڻ لاءِ گرائنڊر تي سخت محنت ڪرڻي پوندي آهي، مارڪيٽ ۾ مختلف پسن واري مصالحن جي هڪ کان وڌيڪ پرڪشش پيڪنگنگ موجود آهن ۽ جيڪڏهن ڪا شيءِ هجي جهڙوڪ ڪارا مرچ وغيره ته گرائنڊر لڳ ڀڳ هر وقت گهرن ۾ ،، موجود هوندا آهن ان تي هٿ سان ڪم ڪرڻ گهرجي. 
صفائي لاءِ ويڪيوم ڪلينر موجود آهن، ڪجهه سال اڳ نوجوانن جو وڏو انگ اسڪول جي ميدانن، ڀرپاسي جي ميدانن يا گهرن جي اڳيان گهٽين ۾ ڪرڪيٽ، هاڪي، فٽبال، ڪوڏي ڪوڏي، ڏڪي ڏڪر، ونجھ وٽي وغيره کيڏندي ڏٺو ويندو هو، پر هاڻي اڪثر. نوجوان پنهنجو گهڻو وقت ڪمپيوٽر تي گذاريندا آهن، ۽ جسماني محنت ۽ ورزش وغيره کان پري هوندا آهن.
آفيس ۾ ڪم ڪندڙ ماڻهو صبح جو ناشتو به نه ڪندا، آهن.ناشتو بهترين نموني ڪرڻ گهرجي.۽  آفيس ۾ لنچ ڪرڻ ڇڏي ڏين يا وري سلاد، ريٽا، ميوو ۽ تازو رس استعمال ڪن، پر ڏٺو ويو آهي ته اڪثر ماڻهو مانجهاندي وقت تيز مرچن ۽ مصالحي دار کاڌو کائيندا آهن، جيڪي شوق سان پڻ کائيندا آهن. تنهن سبب آهستي آهستي صحت جي ڪيترن ئي مسئلن، خاص طور تي پيٽ جي بيمارين ۾ مبتلا ٿيڻ شروع ڪن ٿا.
ڪجهه ماڻهن کي بک بلڪل نه لڳندي آهي، جنهن ڪري هو کائڻ کان اڳ گوريون کائي ويندا آهن ته جيئن بک لڳي جڏهن معدي ۾ کائڻ کان پوءِ به کاڌو چڱيءَ طرح هضم نه ٿئي ته پوءِ هضمي دوا جو استعمال ڪئي وڃي.ٻار اهڙين سرگرمين کان به پري رهن ٿا. آئوٽ ڊور گيمز، ڪرڪيٽ، هاڪي، ڊوڙ ۽ جمپنگ، اهي ٻار ۽ نوجوان گهڻو وقت انڊور گيمز، ڪمپيوٽر، ويڊيو، موبائيل گيمز ۾ گذاريندا آهن.
ان سان گڏ ٻارن ۽ نوجوانن ۾ فاسٽ فوڊز، ڪولڊرنڪس، انرجي ڊرنڪس، برگر، مصالحا دار چپس ۽ ٻيون شيون کائڻ جو رجحان وڌي رهيو آهي، جنهن جي نتيجي ۾ سڄي پاڪستان ۾ بدهضمي، معدي ۽ آنڊن جي بيمارين ۾ اضافو ٿي رهيو آهي. ڇا ائين ٿي رهيو آهي؟، ڇو ته اسان مان اڪثر ماڻهو فطرت جي خلاف زندگي گذاري رهيا آهن، هاضمي جي نظام جون ڪيتريون ئي خرابيون آهن، پر هيٺ اسان ”گسٽوميٽائٽس“ بابت تفصيلي ڄاڻ ڏني آهي.

ڪاربوهائيڊريٽ، امينو ايسڊ ۽ پروٽين جا مرڪب انسان جي غذائي گهرجن ۾ اهم آهن، انهن جي فراهمي گوشت، ڀاڄين، سلاد جي اناج جهڙوڪ ڪڻڪ، جو، دال ۽ ميون ذريعي ٿئي ٿي، جيڪا اسان کائون ٿا، اها هر شيءِ جسم جو حصو آهي، ڇاڪاڻ ته اها ٿيندي آهي. هاضمي جي نظام جي مختلف مرحلن مان گذري ٿو، کاڌي جي هضم جو عمل وات مان لعاب جي ڇڏڻ سان شروع ٿئي ٿو.
وات کان پوءِ غذا ڳلي ۽ اعضاءَ مان گذري معدي تائين پهچندي آهي، جيڪڏهن معدي مان مختلف رطوبتن جو خارج ٿيڻ ڪنهن سبب جي ڪري متاثر ٿئي ٿو ته ماڻهوءَ جي بک گهٽ يا وڌيڪ يا هاضمي جو نظام متاثر ٿي سگهي ٿو. معدو اسان جو جسم آهي، اهو معدي جي ساڄي پاسي تري ۾ موجود هوندو آهي، اهو انگريزي اکر ”J“ جهڙو ڏسڻ ۾ اچي ٿو، اهو هاضمي جي نظام جو وسيع ترين عضوو آهي.
ڳلي مان کاڌو esophagus ذريعي معدي ۾ داخل ٿئي ٿو .معدي جي گنجائش هڪ گيلن جو ٽيون حصو آهي .معدي ۾ عضلاتي فائبر جي حرڪت کاڌي کي پيسڻ ۽ پتلي ڪرڻ لاءِ آهي .انهن مان اٽڪل هڪ ملين غدود ٿين ٿا . جنهن ۾ خاص ڪيميائي مادا نڪرندا آهن، انهن مان هڪ خاص قسم جو لعاب نڪرندو آهي، جنهن ۾ هائڊروڪلورڪ ايسڊ ۽ پيپسن هوندو آهي.
اهو نمي کاڌي ۾ پروٽين جي جزن کي ڦهلائڻ جو عمل شروع ڪري ٿو.پاڻيءَ ۽ ٻيون حليل غذائون جلدي معدي مان گذري وڃن ٿيون، جنهن سان هلڪو کاڌو معدي ۾ لڳ ڀڳ ٻن کان ٽن ڪلاڪن تائين رهي ٿو ۽ وزني کاڌو اٽڪل ڇهن ڪلاڪن تائين معدي ۾ وڃي ٿو. کاڌ خوراڪ جي ٻن ڪلاڪن کان پوءِ معدي ۾ هضم جو عمل تيزيءَ سان شروع ٿي ويندو آهي، اسان جو پيٽ پاڻي، گلوڪوز، الڪوحل ۽ ڪجهه سوزش واري دوائن کي جذب ڪري ٿو.
گيسٽرتس ۾ معدي جي اندرين مغز جھلي سخت سوز ۽ ڳاڙهي ٿي ويندي آهي ۽ ان مان زهريلي رطوبت نڪرندي رهندي آهي ۽ آهستي آهستي معدي تي اثر انداز ٿيندي آهي، مريض کي درد محسوس ٿيندو آهي جڏهن تيزابيت جو گهڻو مقدار هجي يا معدي خالي هجي. متاثر ٿيل علائقو کائڻ کان پوء.
گيسٽرائٽس جا ٻه قسم ٿين ٿا، هڪ قسم کي ايڪٽ چئبو آهي، جيڪو معدي جي جھلي جي عارضي سوزش آهي.
ٻيو قسم دائمي آهي .هي سوزش شروع ۾ ٿوري وقت لاءِ ٿيندي آهي ۽ بعد ۾ دائمي ٿي ويندي آهي .جسٽريٽ جا ڪيترائي سبب هوندا آهن .مثال طور مصالحي ،تڪڙي ۽ مسالي کاڌي جو استعمال ،تماڪ نوشي ،شراب ،آلوده پاڻي جو استعمال ،ذهني. دٻاءُ، ڊپريشن، ٽينشن، چانهه، ڪافي ۽ مٺايون جو گهڻو استعمال ۽ بيڪٽيريا ايڇ پائلوري به ان جو سبب بڻجي ٿو.

گيسٽرائٽس جي علامتن ۾ شامل آهن بک نه لڳڻ، کائڻ کان پوءِ پيٽ ۾ ڳرجڻ يا درد جو احساس، کائڻ کان پوءِ ٻرڻ، وات ۾ ترس يا تلخ ذائقو، ڪڏهن ڪڏهن ٿلهي ٽارڪي يا وات ۾ ٻرڻ جو احساس به شامل آهي. گيسٽرت جي شڪايت آهي، سڀ کان پهريان، پنهنجي کاڌي جي شيڊول کي چيڪ ڪريو.
وڌيڪ ٿلهي کاڌي، گيهه، گوشت، گهڻو تريل، سست هضمي ۽ ڳري خوراڪ کان پرهيز ڪريو (مثال طور گوبي، ڀُڻڪ، اروي، پالڪ، ماش جي دال) وغيره، اهڙيون ڪيتريون ئي شيون قدرتي شين ۾ به ذڪر ڪيل آهن.

مڪمل تحرير ۽ تبصره>>

Tuesday 24 October 2023

انگريزي ڳالهائڻ سکڻو آهي گوگل وٽان سکي سگهجي ٿو

وگوگل انساني زندگي کي تمام سولو ڪري ڇڏيو آهي، استعمال ڪندڙ ههر قسم جي حل لاءِ گوگل کان مدد وٺڻ جا عادي ٿي ويا آهن ۽ مختلف ٻولين جي ترجمي لاءِ به گوگل کان مدد ورتي ويندي آهي پر هاڻي گوگل انگريزي ڳالهائڻ پسند ڪرڻ وارن لاءِ اهو به ممڪن بڻائي  ڇڏيو آهي. انگريزي سيکارڻ جو ذمو پاڻ کڻي ورتو.




گوگل چيو آهي ته ايندڙ ڪجهه ڏينهن ۾ هڪ نئون سرچ فيچر متعارف ڪرايو پيو وڃي ۽ جيڪڏهن توهان انگريزي ڳالهائڻ سکڻ چاهيو ٿا ته گوگل ان ۾ به توهان جي مدد ڪرڻ لاءِ تيار آهي.

توهان کي خبر آهي ته گذريل ڪجهه سالن ۾ گوگل گوگل اسسٽنٽ ۽ ٽرانسليٽ جهڙيون ڪيتريون ئي خدمتون متعارف ڪرايون آهن جيڪي مختلف ٻولين جي ترجمي ۾ مدد ڪن ٿيون.
 

گوگل هاڻي هڪ سروس متعارف ڪرائي رهيو آهي جيڪا هٿرادو ) ٽيڪنالاجي استعمال ڪندي گوگل سرچ جي مدد سان  استعمال  ڪندڙن کي انگريزي ڳالهائڻ يا سکڻ ۾ مدد ڪندي.


گوگل موجب، اهو فيچر ويجهي مستقبل ۾ ٻين ملڪن جي صارفين لاءِ دستياب هوندو.

اهڙي هر مشق جو مدو 3 کان 5 منٽ هوندو جڏهن ته گوگل سرچ به صارف جي ڪارڪردگيءَ تي راءِ ڏيندو.

اهو شروعاتي طور تي ارجنٽائن، ڪولمبيا، انڊونيشيا، ميڪسيڪو، وينزويلا ۽ ڀارت ۾ اينڊرائيڊ استعمال ڪندڙن لاءِ دستياب هوندو، جيڪو بعد ۾ ٻين ملڪن جي صارفين تائين وڌايو ويندو.

مڪمل تحرير ۽ تبصره>>

Wednesday 18 October 2023

مڪمل تحرير ۽ تبصره>>